42 tydzień roku (do końca pozostało 10 tygodni)
Alina Otter
Koniec października to czas bogaty w wydarzenia, które kształtowały dzieje Polski — od wielkich aktów politycznych, przez momenty walki o niepodległość, aż po rozwój kultury i nauki. To tydzień, w którym historia kraju przeplata się z losami jego bohaterów, twórców i wizjonerów.
20 października
1791 – Sejm Wielki uchwalił akt „Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów”.
1820 – Powstała Warszawska Resursa Kupiecka, stowarzyszenie skupiające kupców i przedstawicieli inteligencji, z siedzibą przy Krakowskim Przedmieściu 64.
1860 – W Warszawie odbył się zjazd monarchów z udziałem cara Aleksandra II, cesarza Franciszka Józefa i pruskiego następcy tronu Wilhelma I; kulminacją był bal na Zamku Królewskim rozpoczęty polonezem. Car wmurował kamień węgielny pod most Aleksandryjski (późniejszy most Kierbedzia).
1939 – Okupacyjne władze niemieckie nakazały konfiskatę wszystkich aparatów radiowych w Warszawie.
1957 – Reprezentacja Polski pokonała ZSRR 2:1 na Stadionie Śląskim w Chorzowie; obie bramki zdobył Gerard Cieślik.
21 października
1578 – Wojna o Inflanty: zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Kiesią.
1827 – Zwołano pierwszy Sejm Wielkiego Księstwa Poznańskiego.
1932 – Utworzono Białowieski Park Narodowy.
1949 – Do eksploatacji przekazano pierwszy powojenny polski statek pełnomorski „Sołdek”.
22 października
1914 – W Warszawie powstała Polska Organizacja Wojskowa (POW) z inicjatywy Józefa Piłsudskiego.
1957 – W „Świecie Młodych” ukazał się pierwszy odcinek komiksu „Tytus, Romek i A’Tomek” Jerzego Chmielewskiego (Papcia Chmiela).
1978 – W Watykanie odbyła się inauguracja pontyfikatu Jana Pawła II.
1999 – Premiera filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii Andrzeja Wajdy.
23 października
1501 – Król Aleksander I Jagiellończyk zatwierdził unię mielnicką.
1793 – Sejm grodzieński, kontrolowany przez Rosję, ratyfikował II rozbiór Polski.
1870 – W Rapperswilu (Szwajcaria) powstało Muzeum Polskie, mające na celu ochronę narodowych pamiątek i popularyzację sprawy polskiej.
1944 – W Lublinie utworzono Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
1956 – W Warszawie powstał Klub Inteligencji Katolickiej.
24 października
1929 – Krach na giełdzie nowojorskiej – początek Wielkiego Kryzysu.
1938 – Niemcy zaproponowały Polsce przystąpienie do Paktu Antykominternowskiego w zamian za zgodę na budowę autostrady przez Pomorze i aneksję Gdańska.
1945 – Weszła w życie Karta Narodów Zjednoczonych, rozpoczynając działalność ONZ.
1964 – Zakończyły się XVIII Letnie Igrzyska Olimpijskie w Tokio – Polska zdobyła 23 medale, w tym 7 złotych.
1984 – Papież Jan Paweł II zaapelował o uwolnienie ks. Jerzego Popiełuszki; władze PRL przyznały, że zatrzymano funkcjonariuszy SB odpowiedzialnych za jego porwanie.
25 października
1823 – Ukończono budowę Kopca Kościuszki w Krakowie – symbolu walki o wolność i niepodległość.
1918 – Wojciech Korfanty w Reichstagu zażądał przyłączenia Śląska i Pomorza do odradzającej się Polski.
1921 – W Belwederze odbył się ślub Józefa Piłsudskiego z Aleksandrą Szczerbińską.
1945 – Do Gdyni powróciły internowane podczas wojny okręty „Ryś”, „Sęp”, „Żbik” i żaglowiec „Dar Pomorza”.
1952 – Stacja telewizyjna Instytutu Łączności nadała pierwszy po wojnie program telewizyjny.
1987 – Powołano Krajową Komisję Wykonawczą NSZZ „Solidarność” z Lechem Wałęsą na czele.
26 października
1883 – Na Politechnice w Rydze powstała polska korporacja akademicka „Welecja”.
1927 – Z Rapperswilu sprowadzono do Polski urnę z sercem Tadeusza Kościuszki i zbiory Muzeum Polskiego, które w większości zginęły w czasie Powstania Warszawskiego.
1945 – Powołano Polską Agencję Prasową (PAP).
1951 – Dokonano korekty granicy z ZSRR – Polska oddała część powiatu hrubieszowskiego w zamian za fragment Bieszczad.
1958 – W Oblęgorku otwarto Muzeum Henryka Sienkiewicza.
1971 – Podpisano umowę licencyjną z koncernem FIAT na produkcję fiata 126p.
1991 – Podpisano układ o wycofaniu wojsk rosyjskich z Polski do końca 1993 r.
Wydarzenia tego tygodnia pokazują, jak różnorodne są ścieżki polskiej historii — od trudnych decyzji politycznych i zrywów narodowych, po triumfy kultury i nauki. Dla Polonii w Estonii pamięć o tych chwilach to nie tylko lekcja przeszłości, lecz także źródło dumy i inspiracji, by pielęgnować polskie dziedzictwo, język i tradycję także nad Bałtykiem.
♦
