Dokładnie w 488 rocznicę urodzin Stefana Batorego, 27 września br., odsłonięto w Tartu tablicę upamiętniającą zasługi polskiego króla dla rozwoju miasta.
Tablica z płaskorzeźbą przedstawiającą Stefana Batorego została wykonana przez estońskiego rzeźbiarza Tauno Kangro. Zlokalizowano ją na zachodniej fasadzie głównego gmachu Uniwersytetu w Tartu. Zastąpiła starą tablicę powstałą z inicjatywy Ambasady RP w 2005 r., która została przekazana do Muzeum Miejskiego w Tartu.
Treść na tablicy uwzględnia wątki ważne zarówno dla strony estońskiej, węgierskiej, jak i polskiej:
Stefanowi Batoremu, królowi Polski i wielkiemu księciu litewskiemu, księciu siedmiogrodzkiemu, który po zwycięskiej wojnie z Moskwą o Inflanty (1579-1582) obdarzył Tartu w roku 1583 przywilejami oraz nadał mu prawo używania biało-czerwonych barw. Ufundowane przez króla Stefana Batorego kolegium jezuickie zapoczątkowało uniwersytecką świetność miasta. Alma Mater Dorpatensis była miejscem studiów i pracy naukowej około dwóch tysięcy Polaków. W okresie międzywojennym działał tu Węgierski Instytut Naukowy, utworzono też lektoraty języka polskiego i węgierskiego.
Stefan Batory jest postacią istotną dla historii relacji polsko-estońskich. W okresie zasiadania na polskim tronie (1576-1586), nadał miastu Tartu biało-czerwoną flagę i ufundował kolegium jezuickie, które stanowiło fundament powstałego kilkadziesiąt lat później Uniwersytetu Dorpackiego, na którym kształciło się w czasach zaborów 2,5 tys. Polaków.
W uroczystości odsłonięcia tablicy wzięli udział ambasadorowie Polski i Węgier – Grzegorz Kozłowski i Kristóf Forrai, a także przewodniczący Rady Miasta Tartu, Lemmit Kaplinski – wnuk Jerzego Kaplińskiego, lektora języka polskiego na Uniwersytecie w Tartu w okresie międzywojennym. Pojawili się także przedstawiciele najważniejszych miejscowych instytucji naukowych i kulturalnych, w tym rektor Uniwersytetu w Tartu, dziekan Baltic Defence College, kierownictwo Estońskiego Muzeum Narodowego i Estońskiego Archiwum Narodowego oraz projektu Europejskiej Stolicy Kultury 2024.
♦
