43 tydzień roku (do końca pozostało 9 tygodni)
Alina Otter
Ten czas w historii Polski pełen jest momentów znaczących — deklaracji narodowych, zmian politycznych, osiągnięć kultury i nauki. Zbliżamy się do końca października i początku listopada — okresu, gdy historia przypomina o swoich wielkich lekcjach.
27 października
1918 – W Cieszynie odbył się wiec mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, podczas którego zadeklarowano przynależność tego obszaru do Polski.
1924 – W Warszawie, w archikatedrze św. Jana, odbyła się uroczystość złożenia szczątków Henryka Sienkiewicza, sprowadzonych z Vevey w Szwajcarii.
1968 – W Meksyku zakończyły się XIX Letnie Igrzyska Olimpijskie; polscy reprezentanci zdobyli na nich 18 medali: pięć złotych, dwa srebrne i jedenaście brązowych.
1991 – W Polsce odbyły się wybory parlamentarne – pierwsze po upadku komunizmu i w pełni demokratyczne.
28 października
1423 – W Warcie sejm walny uchwalił statut warcki, zatwierdzony przez króla Władysława II Jagiełłę; dawał on rycerstwu możliwość wykupu gospodarstw bogatych chłopów.
1611 – Na mocy przywileju króla Zygmunta III Wazy Kolegium Jezuickie w Poznaniu zostało przekształcone w szkołę akademicką, uzyskując status uniwersytecki.
1845 – W Grodnie urodził się Zygmunt Wróblewski, fizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; w 1883 r. wraz z Karolem Olszewskim dokonał pierwszego w dziejach skroplenia tlenu i azotu.
1925 – Papież Pius XI wydał bullę, na mocy której kształt diecezji w Polsce dostosowano do nowych granic politycznych — struktury kościelne objęły 6 archidiecezji i 15 diecezji.
1950 – Sejm uchwalił ustawy: o reformie walutowej oraz o zakazie posiadania walut obcych, monet złotych, złota i platyny.
1965 – Sobór Watykański II ogłosił deklarację „Nostra aetate” o stosunku Kościoła katolickiego do religii niechrześcijańskich.
1974 – Polscy siatkarze, trenowani przez Huberta Wagnera, zdobyli złoty medal na Mistrzostwach Świata rozgrywanych w Meksyku, wygrywając wszystkie 11 spotkań.
1981 – Na wezwanie władz NSZZ „Solidarność” w całej Polsce przeprowadzono godzinny strajk ostrzegawczy.
1992 – Z terytorium Polski wycofały się ostatnie jednostki bojowe Armii Radzieckiej.
1999 – Leszek Cichy, jako pierwszy Polak, zdobył „Koronę Ziemi” — najwyższe szczyty wszystkich kontynentów.
29 października
1611 – W Warszawie odbył się triumfalny wjazd hetmana Stanisława Żółkiewskiego, zwycięzcy spod Kłuszyna; w orszaku przejeżdżającym przez miasto był m.in. wzięty do niewoli car Wasyl IV Szujski, który na Zamku Królewskim złożył hołd przed królem Zygmuntem III Wazą.
1930 – Rozporządzenie prezydenta RP Ignacego Mościckiego ustanowiło Krzyż Niepodległości i Medal Niepodległości.
1945 – Do Polski powróciło z Francji około 2 000 żołnierzy walczących w czasie wojny we francuskim ruchu oporu i polskich formacjach 1. Armii Francuskiej.
2004 – W Rzymie przywódcy państw UE podpisali Traktat Konstytucyjny.
2012 – Polska spłaciła ostatnią ratę (297 mln dolarów) zadłużenia zagranicznego, zaciągniętego w czasie rządów Edwarda Gierka.
30 października
1849 – W Paryżu, po uroczystościach żałobnych w kościele św. Magdaleny, odbył się pogrzeb Fryderyka Chopina; jego serce zostało przewiezione do Polski i umieszczone w kościele św. Krzyża w Warszawie.
1904 – We Lwowie odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza.
1951 – Uchwalono ustawę o powołaniu Polskiej Akademii Nauk.
1954 – W Polsce utworzono parki narodowe: Tatrzański, Babiogórski i Pieniński.
31 października
1424 – W Krakowie urodził się przyszły król polski i węgierski Władysław III Warneńczyk.
1918 – Rozpoczęły się walki ukraińsko-polskie we Lwowie; w obronie miasta bohaterską kartę zapisali „Orlęta Lwowskie”.
1940 – Bitwa o Anglię: w ciągu trzech miesięcy walk lotniczych polscy piloci w dywizjonach brytyjskich strącili 170 samolotów przeciwnika.
1961 – Z Mauzoleum Lenina usunięto ciało Józefa Stalina.
1985 – W Świdniku wyprodukowano ostatni motocykl WSK.
1 listopada
1526 – W Krakowie urodziła się Katarzyna Jagiellonka, córka króla Zygmunta I Starego i Bony Sforzy; żona Jana III Wazy, królowa Szwecji w latach 1569–1583; matka Zygmunta III Wazy.
1705 – Król August II Mocny ustanowił Order Orła Białego — najstarsze i najwyższe odznaczenie Rzeczypospolitej.
1918 – W Lublinie rozpoczął się zjazd organizacji skautowych i utworzono Związek Harcerstwa Polskiego.
1939 – Rada Najwyższa ZSRS podjęła decyzję o przyłączeniu anektowanych ziem wschodnich RP do Białoruskiej i Ukraińskiej SRR.
1946 – Karol Wojtyła przyjął święcenia kapłańskie.
1985 – W Polsce, po dziewięciu latach, zniesiono reglamentację cukru.
1998 – W Strasburgu rozpoczął działalność nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka.
2005 – Zgromadzenie Ogólne ONZ uchwaliło, że 27 stycznia będzie Międzynarodowym Dniem Pamięci Ofiar Holokaustu.
2 listopada
998 – Benedyktyn Odylon z Cluny zapoczątkował obchody Zaduszek jako przeciwwagi dla pogańskiego czczenia duchów zmarłych.
1830 – Dwudziestoletni Fryderyk Chopin opuścił Warszawę, rozpoczynając okres emigracji, z której nigdy już nie powrócił do Polski.
1882 – Przed bazyliką św. Krzyża w Warszawie ustawiono brązową figurę Chrystusa dźwigającego krzyż.
1946 – Karol Wojtyła odprawił w krypcie św. Leonarda na Wawelu mszę świętą prymicyjną.
1971 – We Wrocławiu zakłady „Polar” rozpoczęły produkcję pralek automatycznych — pierwszych w Polsce.
1976 – W Stanach Zjednoczonych Jimmy Carter wygrał wybory prezydenckie; jego doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego został Zbigniew Brzeziński.
Wydarzenia tego tygodnia pokazują, że historia Polski to nie tylko wielkie gesty i przełomy, ale także codzienne decyzje, rozwój kultury, edukacji i społeczeństwa. Dla Polonii w Estonii zachowanie pamięci o tych chwilach jest sposobem na pielęgnację wspólnej tożsamości — to przypomnienie, że nawet będąc poza granicami Ojczyzny, można być częścią jej historii i tradycji.
